ทานวิตามินและผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร อย่างไรให้ได้ผล ?

          ทุกวันนี้การดูแลสุขภาพมีมากมายหลายวิธีมากขึ้น  การพัฒนาทางวิทยาศาสตร์ทำให้การศึกษาและพัฒนาอาหารเสริม  สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้แบบตรงจุดมากขึ้น  อาหารเสริมจึงเข้ามีบทบาทในการส่งเสริมสุขภาพ  แต่ด้วยความเข้าใจผิดทำให้ผู้บริโภคหลายท่านคิดว่า อาหารเสริมและยาเป็นเรื่องเดียวกัน  แต่ความเป็นจริงทั้งสองอย่างนั้นมีความแตกต่างกันมากเลยทีเดียวค่ะ

วิตามินและผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ไม่ใช่ยา

          วิตามินและผลิตภัณฑ์เสริมอาหารต่าง ๆ ไม่ใช่ยาจึงไม่มีผลในการรักษาโรค เปลี่ยนแปลงร่างกาย  หรือเปลี่ยนแปลงโครงสร้างต่าง ๆ ของร่างกาย  แต่เป็นตัวช่วยส่งเสริมสุขภาพในด้านต่าง ๆ ตามที่เราต้องการโดยการเลือกใช้สารสกัดที่เหมาะสม

          วิตามินเป็นสารอินทรีย์ที่มีความจำเป็นต่อร่างกาย  ช่วยให้ร่างกายเจริญเติบโตแข็งแรง  ทำงานได้เป็นปกติ  วิตามินบางชนิดร่างกายไม่สามารถสังเคราะห์ขึ้นได้เอง  จำเป็นต้องได้รับประทานเสริมเข้าไป  เพื่อให้ร่างกายทำงานได้อย่างปกติ

          นอกจากนี้  อาหารเสริม  ยังหมายถึง  อาหารจากธรรมชาติที่รับประทานเสริมเป็นพิเศษจากอาหารหลัก 3 มื้อ  โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อการดูแลสุขภาพ  บำรุงร่างกาย  เพิ่มพลังงานให้กับร่างกาย  ช่วยเสริมสารอาหารที่ร่างกายขาดหายไป  ช่วยให้ร่างกายแข็งแรงขึ้น

          ดังนั้น ผลิตภัณฑ์อาหารเสริมไม่ใช่ยา  เพราะยาต้องเป็นสารที่ออกฤทธิ์ต่อร่างกายหรือโครงสร้างในร่างกาย  ใช้ในการรักษา  บำบัด  หรือบรรเทาโรคต่าง ๆ  ให้หายหรือทุเลาลง ซึ่งมีทั้งยาที่สังเคราะห์จากสารเคมี  และยาที่สังเคราะห์จากพืชสมุนไพร

หลักการเลือกวิตามินและผลิตภัณฑ์เสริมอาหารให้เหมาะกับตนเอง

          การเลือกวิตามินและผลิตภัณฑ์เสริมอาหารให้เหมาะสม  จะต้องพิจารณาจากพื้นฐานสุขภาพร่างกายหลาย ๆ อย่างร่วมกัน  ไม่ว่าจะเป็นอายุ  โรคประจำตัว  การใช้ยา  ความหนักเบาของอาการ  การดูแลสุขภาพตนเอง  การขับถ่าย  เป็นต้น  โดยหากเป็นผู้สูงอายุควรเลือกรับประทานอาหารเสริมที่ไม่มีผลเสียต่อตับและไต  เพราะผู้ที่มีอายุมากขึ้นมักพบปัญหาเรื่องโรคตับและโรคไตตามมาอาจเกิดผลเสียได้ 

          การมีโรคประจำตัวบางชนิด  อาจใช้อาหารเสริม/สมุนไพรบางชนิดไม่ได้  เช่น  โรคเลือดไหลไม่หยุดหรือผู้ที่ใช้ยาละลายลิ่มเลือด  ควรหลีกเลี่ยงอาหารเสริมประเภทใบแปะก๊วย  น้ำมันปลา  น้ำมันกระเทียม  เพราะอาจทำให้เลือดออกได้ง่ายขึ้น  เป็นต้น  สำหรับผู้ที่มีปัญหาการขับถ่าย  อาจพิจารณาเลือกอาหารเสริมที่มีปริมาณกากใยสูง  มีพรีไบโอติกส์  และโพรไบโอติกส์  เพื่อช่วยในการขับถ่าย

หลักการรับประทานวิตามินและผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร

          การรับประทานวิตามินและผลิตภัณฑ์เสริมอาหารให้ได้ผล  ควรรับประทานตามปริมาณที่กำหนด  และมีความต่อเนื่องตามระยะเวลาที่แนะนำ  โดยทั่วไปจะเริ่มเห็นผลเมื่อรับประทานต่อเนื่อง 2-3 เดือน  (ขึ้นอยู่กับบุคคล  สภาพร่างกาย  และความรุนแรงของอาการ)  บางท่านอาจพบว่าขณะที่ทานแล้วได้ผล  เมื่อหยุดทานแล้วก็ไม่ได้ผลลัพท์ที่ดีเหมือนตอนทานนั้น เป็นเรื่องปกติที่พบได้เสมอ  เพราะร่างกายยังคงต้องได้รับสารนั้น ๆ เสริมเพื่อให้ออกฤทธิ์กับร่างกายตามต้องการ  ดังนั้น  หากท่านทานแล้วได้ผลดี  ก็ควรรับประทานทานต่อเนื่องโดยไม่ต้องหยุด  แต่หากเป็นผู้สูงอายุ  อาจพิจารณาตรวจสุขภาพประจำปี  โดยเฉพาะการตรวจค่าตับและค่าไต  เพื่อเป็นการยืนยันว่าสุขภาพของท่านพร้อมที่จะรับประทานอาหารเสริมได้อย่างต่อเนื่อง

ผลิตภัณฑ์อาหารเสริมในประเภทเดียวกัน  เพราะอะไรทานบางยี่ห้อแล้วได้ผลดี  แต่บางยี่ห้อไม่เห็นผล

          ประเด็นนี้เป็นปัญหาที่พบได้บ่อย  เนื่องจากอาหารเสริมแต่ละยี่ห้อมีมาตรฐาน  ความปลอดภัย  ปริมาณที่ใช้  รูปแบบของส่วนประกอบที่ต่างกันส่งผลต่อการดูดซึม  ยังไม่นับรวมอาหารเสริมที่ไม่ได้มาตรฐานหรือไม่ได้รับการรับรองจากอ.ย.  ที่อาจทำให้ท่านเกิดอันตรายจากอาหารเสริมได้  ดังนั้น  เบื้องต้นควรตรวจสอบให้แน่ใจก่อนว่าผลิตภัณฑ์อาหารเสริมนั้น ๆ มีอ.ย.รับรอง  สามารถเชื่อถือได้  นอกจากนี้  ควรพิจารณาส่วนประกอบ  แหล่งที่มาของส่วนประกอบ  ปริมาณที่ใช้  ให้มีความเหมาะสมพอที่จะรับประทานแล้วเห็นผลลัพธ์  และโรงงานที่ผลิตมีมาตรฐานน่าเชื่อถือ  สะอาด  ปลอดภัย  ไม่มีการเติมสารปลอมปน

ข้อแนะนำในการดูแลตนเองขณะที่ใช้และหลังใช้

          เมื่อตัดสินใจเลือกผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่มีคววามปลอดภัยน่าเชื่อถือมาใช้แล้ว  ระหว่างการใช้อาหารเสริมควรติดตามดูตนเอง  ว่าได้ผลลัพธ์ที่ดีจากการรับประทานหรือไม่  อย่างไรก็ตาม  ไม่ควรด่วนตัดสินใจ  ควรรอระยะเวลาประมาณ 2-3 เดือน  เพราะอาหารเสริมไม่ใช่ยา  จึงไม่เห็นผลปุบปับต้องค่อย ๆ รอให้ร่างกายมีการปรับสมดุล 

          อาการบางอย่างที่เกิดขึ้นกับร่างกายในช่วงที่ทานอาหารเสริม  เช่น  สิวขึ้น  น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น  ปวดมวนท้อง  อาจเกิดขึ้นได้ในบางคน  ซึ่งอาจเกิดจากพื้นฐานสุขภาพตนเองที่ไม่สมดุล  และอยู่ระหว่างที่อาหารเสริมเข้าไปปรับสมดุลร่างกาย  จึงควรทำความเข้าใจและรอเวลา  แต่หากรับประทานอย่างน้อย 4-6 เดือน  แล้วยังไม่ได้ผลดีหรือเกิดผลเสียมากขึ้น  อาจพิจารณาหยุดและเปลี่ยนไปใช้ผลิตภัณฑ์ตัวอื่นแทน  เพราะผลิตภัณฑ์อาหารเสริมแต่ละชนิดแต่ละยี่ห้อ  อาจไม่ได้เหมาะสมสำหรับทุกคน