คลายข้อสงสัยทั่วไปเกี่ยวกับประจำเดือน ในวัย 40+

          ผู้หญิงหลายคนอาจมีข้อสงสัยว่าในวัยใกล้หมดประจำเดือน หรือหมดประจำเดือนแล้วอย่างไรจึงจะเรียกว่าวัยทอง หรือวัยที่หมดประจำเดือนอย่างแท้จริง วันนี้เราจะมาคลายข้อสงสัยต่าง ๆ กันค่ะ

รู้ได้อย่างไรว่าเริ่มเข้าสู่วัยหมดประจำเดือน ?

          โดยปกติผู้หญิงจะมีประจำเดือนมา 3-5 วัน ในทุก ๆ รอบเดือน (28-30 วัน)  ภาวะหมดประจำเดือน  จะเริ่มขึ้นเมื่ออายุประมาณ 40 ปีขึ้นไป  เนื่องจากการทำงานของรังไข่จะชะลอลงไปหรือหยุดทำงาน ทำให้ไม่มีการตกไข่และสร้างฮอร์โมนเพศอีกต่อไป  วิธีสังเกตง่าย ๆ ว่าตนกำลังเข้าสู่วัยหมดประจำเดือนหรือไม่ คือ  การสังเกตว่าตนมีประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอหรือผิดปกติไปหรือไม่  เช่น  อาจจะมาถี่มากผิดปกติ หรือมาบ้างไม่มาบ้าง  และค่อย ๆ ห่างหายออกไปจนหมดในที่สุด  โดยเฉลี่ยแล้วผู้หญิงไทยส่วนใหญ่มักหมดประจำเดือนที่อายุประมาณ 50 ปี  แต่ความเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนภายในร่างกายจะเริ่มตั้งแต่อายุประมาณ 35 ปีขึ้นไป  ซึ่งการเปลี่ยนแปลงนี้จะเป็นไปอย่างช้า ๆ  จนกระทั่งอายุประมาณ 40 ปี ที่ระดับฮอร์โมนผันผวนชัดเจนมากขึ้น  ซึ่งเป็นที่มาของอาการผิดปกติต่าง ๆ  เช่นเดียวกับคนวัยทอง เช่น  นอนไม่หลับ  อารมณ์แปรปรวน  ปวดเมื่อยตามตัวและข้อ  อ่อนเพลีย  เบื่อหน่าย  โดยช่วงของการเปลี่ยนแปลงด้านฮอร์โมน (Menopause Transition) นี้  จะกินเวลาประมาณ 4-5 ปี  ซึ่งเป็นช่วงที่ผู้หญิงบางคนมีอาการที่ผิดปกติไป  รวมทั้งประจำเดือนมาไม่ปกติก่อนที่จะหยุดไปอย่างสิ้นเชิง

วิธีสังเกตว่าตนเข้าสู่วัยทองอย่างสมบูรณ์แล้วหรือไม่?

          อาการวัยทองในผู้หญิงหรือ เมโนพรอส (Menopause)  จะพบเมื่อสตรีเข้าสู่วัยหมดประจำเดือน เนื่องจากรังไข่หยุดการผลิตไข่อย่างสมบูรณ์จึงทำให้ไม่มีประจำเดือนอีกต่อไป  โดยจะเรียกว่าคน ๆ นั้นเข้าสู่วัยทองต่อเมื่อประจำเดือนขาดติดต่อกันนาน 12 เดือนขึ้นไป  โดยที่ไม่มีสาเหตุอื่น  พบว่าผู้หญิงที่เข้าสู่วัยทองโดยทั่วไปจะมีอายุโดยเฉลี่ยประมาณ 40 ปลาย ๆ หรือ 50 ต้น ๆ

          อาการวัยทองส่งผลให้เกิดความเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกายและจิตใจ  โดยในช่วงแรกประจำเดือนจะมาไม่ปกติหรือขาดหายไป  และอาจมีอาการทางร่างกายอื่น ๆ ร่วมด้วย  บางคนอาจมีโรคกระดูกพรุน  และไขมันในเลือดสูงร่วมด้วย  โดยอาการที่ผู้หญิงส่วนใหญ่พบอย่างชัดเจนและพบได้บ่อยที่สุด  คือ อาการร้อนวูบวาบ  ซึ่งเป็นความรู้สึกร้อนขึ้นทันทีที่ผิวบริเวณศีรษะหรือหน้าอก  และมักมีเหงื่อออกมา  รู้สึกหนาว  อ่อนเพลีย  และวิงเวียน  บางคนเป็นตอนกลางคืน  โดยอาการนี้มักเกิดตั้งแต่ช่วงเริ่มหมดประจำเดือนจนถึงใน 2-3 ปีแรกหลังการหมดประจำเดือนอย่างสมบูรณ์  ซึ่งแต่ละคนมีอาการมากน้อยต่างกัน สำหรับในคนอ้วนมักมีอาการน้อยกว่าคนผอม  เพราะมีฮอร์โมนเพศสะสมตามร่างกายสำรองไว้มากกว่า

เป็นไปได้หรือไม่ที่จะเข้าสู่วัยทองตั้งแต่อายุยังน้อย?

          จากการศึกษาพบว่ามีความเป็นไปได้  โดยเฉพาะในผู้หญิงที่ผ่านการผ่าตัดมดลูกและรังไข่ออกทั้งหมด หรือผู้หญิงที่ได้รับการฉายแสงหรือได้รับเคมีบำบัดจากการรักษาโรค  มักจะหมดฮอร์โมนเพศก่อนกำหนดไปด้วย  จึงทำให้มีอาการแบบเดียวกับผู้หญิงวัยทองแต่ความรุนแรงของอาการจะมากกว่า  เนื่องจากเป็นการขาดฮอร์โมนแบบเฉียบพลันและอายุยังน้อย

ผลกระทบต่อสุขภาพของวัยหมดประจำเดือนและการดูแลตนเอง

          สำหรับผลกระทบในระยะยาวของวัยหมดประจำเดือนนั้น  จะเป็นผลเสียของระบบหัวใจและหลอดเลือด  พบว่าหลังหมดประจำเดือน  ร่างกายจะมีโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจอุดตันมากขึ้น  เนื่องจากการขาดฮอร์โมนเอสโตรเจน  เพราะฮอร์โมนนี้ทำหน้าที่สำคัญในการลดไขมันเลว หรือ LDL  นอกจากนี้  ยังทำให้เพิ่มความเสี่ยงของการเกิดโรคกระดูกพรุน อาการกลั้นปัสสาวะไม่อยู่  น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น  เนื่องจากผลของการลดระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนทำให้มีผลต่อระบบการเผาผลาญอาหาร  ทำให้มีการสะสมไขมันบริเวณหน้าท้องมากขึ้น  นอกจากนี้ ยังส่งผลให้เกิดความชราเพิ่มขึ้นอีกด้วยจากการลดลงของสารต้านอนุมูลอิสระ  ปริมาณคอลลาเจน  และอีลาสตินในชั้นผิวหนัง

          การชะลอวัยเบื้องต้นสามารถทำได้โดยการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ถูกสุขลักษณะ ครบ 5 หมู่  ออกกำลังกายสม่ำเสมอให้เหมาะสมกับวัย  ทำจิตใจให้เบิกบาน  หลีกเลี่ยงความเครียด  รวมถึงการรับประทานผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่มีส่วนช่วยในการเสริมสร้างสารต้านอนุมูลอิสระ  เสริมสร้างคอลลาเจน  และปรับสมดุลร่างกาย  เพียงเท่านี้ก็จะช่วยทำให้อาการวัยทองดีขึ้นได้มากเลยค่ะ M TALE ขอเป็นกำลังใจให้ทุกท่านเพื่อการเปลี่ยนผ่านวัยสำคัญของชีวิตอย่างมีคุณภาพค่ะ

แหล่งอ้างอิง

1.https://www.healthline.com/health/menopause/menopause-facts#symptoms

2.https://www.menopause.org/for-women/menopauseflashes/menopause-symptoms-and-treatments/are-we-there-yet-navigate-now-with-our-guided-menopause-tour 

3.https://www.nhs.uk/conditions/menopause/#:~:text=The%20menopause%20is%20a%20natural,reach%20the%20menopause%20is%2051.

4.https://www.webmd.com/menopause/features/menopause-age-prediction