ข้อดีและข้อควรระวัง ในการใช้ฮอร์โมนหรือสารสกัดต่าง ๆ เพื่อแก้ปัญหาวัยทอง

          อาการวัยทองเป็นภาวะทางสุขภาพที่ผู้หญิงทั้งหลายต้องพบเจอ  โดยมีผลทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน  สรีระร่างกาย  จิตใจและอารมณ์  ภาวะนี้เกิดจากการที่รังไข่หยุดทำงาน  ทำให้ฮอร์โมนเพศหญิงหรือฮอร์โมนเอสโตรเจนลดลงจึงเกิดการขาดประจำเดือน  มีอาการร้อนวูบวาบ  หงุดหงิดง่าย  ไม่สบายตัว  ช่องคลอดแห้ง  แสบร้อนหรือคันในช่องคลอด  เป็นต้น

          จะดีกว่าไม๊หากเราสามารถทดแทนฮอร์โมนเอสโตรเจนที่คุณผู้หญิงขาดไป  เพื่อลดปัญหาทางสุขภาพต่าง ๆ ที่ตามมา  อาหารเสริมเป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยทดแทนฮอร์โมนของผู้หญิงวัยทองได้  แต่อาหารเสริมแต่ละชนิดที่เป็นที่นิยมในกลุ่มหญิงวัยทองจะมีข้อดี - ข้อควรระวัง  และความปลอดภัยเป็นอย่างไรบ้าง  วันนี้เราจะมาไขข้อข้องใจเพื่อประโยชน์ในการเลือกใช้อาหารเสริมสำหรับคุณผู้หญิงกันค่ะ

นมผึ้ง
          ของเหลวสีขาวคล้ายน้ำนมที่หลั่งออกมาจากต่อมไฮโปฟาริงจ์ (Hypopharyngeal Gland) ของผึ้งงาน  เพื่อเป็นอาหารหลักของนางพญาผึ้งและตัวอ่อนเพื่อช่วยกระตุ้นการเจริญเติบโต  ในนมผึ้งจะประกอบไปด้วยน้ำ 60-70%, น้ำตาล 10-16%, โปรตีน 12-15%, ไขมัน 3-6%, วิตามิน 2-3%, กรดอะมิโน และเกลือ  หลายคนเชื่อว่าการรับประทานนมผึ้งอาจมีส่วนช่วยบรรเทาอาการวัยทอง  และช่วยกระตุ้นระบบภูมิต้านทานของร่างกาย  เนื่องจากนมผึ้งเป็นแหล่งฮอร์โมนที่ช่วยในการเจริญเติบโตของนางพญาผึ้ง  อย่างไรก็ตาม  ยังไม่พบหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ยืนยันว่าช่วยออกฤทธิ์ลดอาการวัยทองในคนได้ด้วยกลไกใด  นอกจากนี้  ควรระมัดระวังการใช้นมผึ้งในคนบางกลุ่ม  ดังนี้

ผู้ที่ควรระมัดระวังการใช้นมผึ้ง

          - ผู้ที่แพ้ส่วนประกอบของผึ้ง  หรือเป็นโรคภูมิแพ้  อาจเกิดอาการแพ้นมผึ้งรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตหรือมีอาการของโรคแย่ลงได้ พบว่าปี พ.ศ. 2536-2540  มีผู้ที่เกิดปฏิกิริยาตอบสนองไวเกินจากการได้รับนมผึ้งเกือบ 40 ราย

          - หญิงตั้งครรภ์และให้นมบุตร  เนื่องจากยังไม่มีรายงานยืนยันความปลอดภัยมากเพียงพอ

          - ผู้ที่ผิวหนังอักเสบ (Dermatitis)  เนื่องจากจะทำให้อาการของโรคแย่ลงได้

          - ผู้ที่มีความดันเลือดต่ำ  เนื่องจากนมผึ้งมีผลทำให้ความดันเลือดต่ำลงได้

          - ผู้ที่ใช้ยาวาฟาริน (Warfarin)  เพราะนมผึ้งอาจมีผลทำให้เลือดออกได้ง่ายขึ้น  อาจเกิดอันตรายถึงชีวิตได้

ตังกุย
          ตังกุยมีสารสำคัญต่าง ๆ ออกฤทธิ์เป็นยาหลายชนิดโดยเฉพาะในส่วนของราก  รวมทั้งสารอาหารต่าง ๆ  เช่น วิตามินบีเอ วิตามินบี 12  และวิตามินอี  ดังนั้น  จึงมีสรรพคุณช่วยรักษาโรคได้  พบรายงานวิจัยเกี่ยวกับการทดลองใช้ตังกุยเพื่อทดแทนฮอร์โมนเอสโตรเจน  จากงานการศึกษาวิจัยพบว่าตังกุยแสดงฤทธิ์ในการเพิ่มฮอร์โมนเพศเอสโตรเจนได้ในสัตว์ทดลอง  แต่ก็มีบางรายงานที่ขัดแย้งกัน พบว่าการใช้ตังกุยเดี่ยว ๆ  มีผลทำให้อาการวัยทองเพิ่มมากขึ้น  อย่างไรก็ตาม ยังไม่พบการศึกษาผลของการใช้ตังกุยในมนุษย์ว่าจะออกฤทธิ์เพิ่มฮอร์โมนได้เช่นเดียวกับที่ออกฤทธิ์ในสัตว์หรือไม่  และมีผลลดอาการวัยทองได้หรือไม่อย่างไร

ผู้ที่ควรระมัดระวังการใช้ตังกุย

          - หญิงตั้งครรภ์และให้นมบุตร  เนื่องจากไม่ปลอดภัยต่อทารกในครรภ์  และมีผลทำให้กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะของทารกผิดปกติได้

          - ผู้ป่วยโรคมะเร็งทุกชนิด  รวมถึงคนทั่วไปไม่ควรใช้ตังกุยในปริมาณสูงต่อเนื่องยาวนาน  เนื่องจากอาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็งได้

          - ผู้ที่ใช้ยาวาฟาริน (Warfarin)  ผู้ที่เลือดออกผิกปกติ  รวมถึงผู้ที่กำลังจะผ่าตัดเพราะตังกุยอาจมีผลทำให้เลือดออกได้ง่ายขึ้น  อาจเกิดอันตรายถึงชีวิตได้  ควรหยุดใช้ตังกุยอย่างน้อย 2 สัปดาห์ก่อนการผ่าตัด

          - ผู้ที่มีโปรตีนเอสบกพร่อง (Protein S deficiency)  เนื่องจากมีผลทำให้การแข็งตัวของเลือดผิดปกติ และมีอันตรายถึงชีวิตได้

ถั่วเหลืองและสารสกัดจากถั่วเหลือง
          ประกอบด้วยสารประกอบสำคัญที่เรียกว่า ไอโซฟลาโวน (Isoflavones)  จัดเป็นฮอร์โมนเอสโตรเจนจากพืช (Phytoestrogen) ซึ่งชนิดหลัก ๆ  ได้แก่ ไดอาไซน์ (Daizein), เจนิสสไตน์ (Genistein), ไกลซิไตน์ (Glycitein)  ถั่วเหลืองเป็นพืชที่มีประโยชน์เป็นที่ยอมรับกันมานานหลายพันปีและเป็นที่นิยมในหมู่ชาวจีนและญี่ปุ่น  ผู้ที่รับประทานถั่วเหลืองในปริมาณสูงมักจะพบการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด ภาวะกระดูกพรุน  น้อยกว่าผู้ที่รับประทานถั่วเหลืองในปริมาณต่ำ  นอกจากนี้  ยังพบว่ามีส่วนช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลในเลือดอีกด้วย มีหลายคนเชื่อว่าการรับประทานถั่วเหลืองจะมีผลช่วยบรรเทาอาการวัยทองได้  อย่างไรก็ตาม  ทีมนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยไมอามี่  ในสหรัฐอเมริกา  พบว่าโปรตีนไอโซฟลาโวนที่พบในถั่วเหลืองไม่มีผลใด ๆ  ต่อสุขภาพหญิงวัยหมดประจำเดือนอย่างที่หลายคนตั้งความหวังไว้  แต่ทีมนักวิจัยไม่ได้สรุปว่าอาหารที่ทำจากถั่วเหลืองหรือที่มีส่วนประกอบจากถั่วเหลืองมีประโยชน์ต่ออาการหมดประจำเดือนหรือไม่  เนื่องจากทีมงานทดลองเฉพาะตัวโปรตีนไอโซฟลาโวนที่สกัดมาจากถั่วเหลืองเท่านั้น  นอกจากนี้  ยังมีผลการวิจัยซึ่งตีพิมพ์ผลงานวิจัยในนิตยสารทางการแพทย์ Archives of Internal Medicine  หัวหน้าทีมวิจัยด็อกเตอร์ ซิลวีน่า หลุยอิส  กล่าวว่า  ผลการทดลองนี้ทำให้ผู้หญิงวัยทองควรพิจารณาว่าจะยังทานผลิตภัณฑ์เสริมโปรตีนถั่วเหลืองแบบต่าง ๆ ต่อหรือไม่  เนื่องจากทีมแพทย์ผู้วิจัยพบว่าไม่มีประโยชน์ในการรักษา  อย่างไรก็ตาม  ในอนาคตอาจพบฤทธิ์ก็เป็นได้ได้หากมีนักวิจัยพบผลการศึกษาใหม่ ๆ ที่ผลต่างจากเดิม

ผู้ที่ควรระมัดระวังการใช้ถั่วเหลือง

          - ผู้ป่วยโรคมะเร็งเต้ามนม

ฮอร์โมนเอสโตรเจนทดแทน
          ผู้หญิงวัยทองในอเมริกาและทั่วโลกจำนวนมากทานฮอร์โมนเอสโตรเจนเสริมเพื่อช่วยบรรเทาอาการหมดประจำเดือน  และเชื่อว่าช่วยป้องกันการเกิดโรคกระดูกพรุน  อย่างไรก็ตาม  งานวิจัยหลายงานวิจัยพบว่าการใช้ฮอร์โมนเอสโตรเจนทดแทนในระยะยาวมีผลเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็งซึ่งมีความสัมพันธ์กับปริมาณฮอร์โมนเพศหญิงที่เพิ่มขึ้น  ทำให้หลายคนกังวลถึงผลกระทบต่อร่างกายในระยะยาวนี้จากการทานฮอร์โมนเอสโตรเจนเสริม  และพยายามมองหาทางเลือกอื่น ๆ  ในการบรรเทาอาการวัยทอง  จึงแนะนำว่าหากมีความจำเป็นและต้องการรับประทานฮอร์โมนเอสโตรเจนทดแทน  ควรปรึกษาแพทย์เพื่อปรึกษาก่อนเริ่มใช้และประเมินผลการรักษารวมถึงความปลอดภัยร่วมด้วยอย่างต่อเนื่อง

ผู้ที่ควรระมัดระวังการใช้ฮอร์โมนเอสโตรเจนทดแทน

          - ผู้ป่วยโรคมะเร็งเต้ามนม

ถั่งเช่าทิเบต
          สมุนไพรอายุวัฒนะที่เกิดจากสปอร์เชื้อราสายพันธุ์  “Cordyceps Sinensis”  ในเขตประเทศทิเบตและจีนตอนเหนือที่มีอากาศหนาวเย็น  เชื่อว่ามีผลช่วยลดอาการอ่อนเพลียและเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของร่างกายให้แข็งแรง  ช่วยปรับสมดุลฮอร์โมนของเพศหญิง  ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดสำหรับผู้ป่วยที่เป็นเบาหวาน  และลดคอเลสเตอรอลในร่างกาย  ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของตับและไตให้ดีขึ้น  นอกจากนี้ยังช่วยกระตุ้นการทำงานของเม็ดเลือดขาว  จึงช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็งและลดขนาดของเซลล์มะเร็ง  นอกจากนี้  พบการศึกษาในสัตว์ทดลองว่าถั่งเช่าทิเบต (Cordyceps sinensis) มีผลช่วยลดการเกิดโรคกระดูกพรุนและอาการอักเสบที่เกิดขึ้นจากการขาดฮอร์โมนเอสโตรเจนในสัตว์ทดลองซึ่งเป็นภาวะเดียวกันกับหญิงวัยหมดประจำเดือนที่ขาดฮอร์โมนเอสโตรเจนเช่นกัน  นักวิจัยยังพบอีกว่าถั่งเช่าทิเบตช่วยกระตุ้นการปลดปล่อย 17ß-oestradiol  ซึ่งออกฤทธิ์เป็นฮอร์โมนเอสโตรเจนในร่างกาย  จึงช่วยลดอาการที่เกิดจากภาวะหมดประจำเดือนซึ่งมีฮอร์โมนเอสโตรเจนต่ำ  นอกจากนี้ยังช่วยยับยั้งเอนไซม์ monoamine oxidase  ทำให้อารมณ์ดีขึ้นลดอาการหงุดหงิดและซึมเศร้า  การใช้ถั่งเช่าทิเบตพบว่ามีความปลอดภัยสูง  อย่างไรก็ตาม  ถั่งเช่าทิเบตมีราคาค่อนข้างแพงเนื่องจากหาได้ยากพบได้เฉพาะบริเวณที่มีอากาศหนาวชื้น  จึงต้องหาซื้อจากแหล่งที่มีความน่าเชื่อถือเพื่อให้มั่นใจว่าเป็นของแท้

ผู้ที่ควรระมัดระวังการใช้ถั่งเช่าทิเบต

          - หญิงตั้งครรภ์และให้นมบุตร  เนื่องจากยังไม่มีรายงานยืนยันความปลอดภัยมากเพียงพอ

          - ผู้ที่แพ้เห็ด  เนื่องจากถั่งเช่าทิเบตมีส่วนประกอบของเห็ด  หากรับประทานอาจทำให้เกิดอาการแพ้ได้

          - ผู้ที่ใช้ยาวาฟาริน (Warfarin)  ผู้ที่เลือดออกผิกปกติ  รวมถึงผู้ที่กำลังจะผ่าตัดเพราะถั่งเช่าอาจมีผลทำให้เลือดออกได้ง่ายขึ้น  ควรหยุดใช้อย่างน้อย 2 สัปดาห์ก่อนการผ่าตัด

          - ผู้ที่เป็นโรคภูมิต้านทานตนเอง  เนื่องจากถั่งเช่าทิเบตมีผลเพิ่มภูมิต้านทานของร่างกายและทำให้อาการของโรครุนแรงขึ้น

โสมเกาหลี (Panax Ginseng)
          ประกอบด้วยสารสำคัญ Ginsenosides  ออกฤทธิ์เช่นเดียวกับฮอร์โมนเอสโตรเจน  จึงช่วยบรรเทาอาการของวัยหมดประจำเดือน  ลดอาการปวดหัว  ปวดเมื่อยตามร่างกาย  ปวดข้อ  ร่างกายล้าอ่อนเพลีย  ทำให้ร่างกายกลับมาสดชื่นกระปรี่กระเปร่า  ลดอาการผมร่วง  บำรุงผิว  ช่วยบำรุงสมองและระบบประสาท  มีรายงานการวิจับพบว่าการใช้โสมเกาหลีช่วยลดอาการวัยทอง  และช่วยให้การนอนหลับของหญิงวัยหมดประจำเดือนดีขึ้น  ส่งผลให้คุณภาพชีวิตผู้ป่วยโดยรวมดีขึ้นตามไปด้วย  อย่างไรก็ตาม  งานวิจัยในมนุษย์หลายงานวิจัยพบว่าฤทธิ์ของโสมดีมาก  ซึ่งควรจะมีการทบทวนอีกครั้งว่ามีความเอียงเอน (Bias) ของผลการวิจัยหรือไม่

ผู้ที่ควรระมัดระวังการใช้โสมเกาหลี

          - หญิงตั้งครรภ์และให้นมบุตร  เนื่องจากยังไม่มีรายงานยืนยันความปลอดภัยมากเพียงพอ

          - เด็กและทารกไม่ควรใช้

          - ผู้ที่มีการแข็งตัวของเลือดผิดปกติ

          - ผู้ที่เป็นโรคภูมิต้านทานตนเองและผู้ที่เปลี่ยนถ่ายอวัยวะ  เนื่องจากโสมมีผลเพิ่มภูมิต้านทานของร่างกาย  อาจทำให้อาการของโรครุนแรงขึ้นได้

เอกสารอ้างอิง

https://www.healthline.com/health/soy-for-menopause#research

https://www.healthspan.co.uk/advice/get-into-ginseng-how-to-get-to-sleep-during-menopause

https://www.macabido.com/using-royal-jelly-for-menopause-symptoms/

https://www.menopause.org/for-women/menopauseflashes/menopause-symptoms-and-treatments/natural-remedies-for-hot-flashes

https://www.mykotroph.com/menopausal-complaints.html

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2981010/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4302055/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5044908/

https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-602/cordyceps

https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-936/dong-quai

https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-503/royal-jelly